29. sep, 2020

Er zitten geen rupsen op de boerenkool.

 Er zitten geen rupsen op de boerenkool.

In oktober 2019 ging een vriend van mij die woonachtig is in Lierop met pensioen. Om te voorkomen dat hij zich daarna gaat dood vervelen, is hij begonnen met de aanleg van een moestuin. Hij heeft boerenkool en prei geplant. De boerenkool groeit als kool (uiteraard). Maar er zitten (nog) geen rupsen in en hij zag ook geen vlindereitjes op het blad.

Boerenkool zonder rupsen was tot nu toe ondenkbaar. Het is warm weer geweest met veel zon, maar toch geen vlinders. En dan te bedenken dat het koolwitje de algemeenste vlindersoort in Nederland was. De soort is nog niet uigestorven, want ik zag er vorige week eentje in Asten. De laatste ?

Devlinderstichting luide onlangs de noodklok. Het gaat slecht met de vlinderstand. Onderzoek van de Radboud Universiteit eind 2017 heeft uigewezen dat het insectenbestand de afgelopen 27 jaar met meer dan 75% is afgenomen. De vogelpopulatie nam sinds 2000 met cica 35% af. Vogels hebben eiwitten (insecten) nodig om hun jongen groot te brengen. Weinig insecten betekend weinig vogels. Het natuurlijk evenwicht is verstoord.

Procesierups

Er zijn op het moment grote problemen met de processierups. De bestrijdingbedrijven zeggen het niet meer re kunnen bijbenen. Die zijn er zo van verzekerd dat ze ook volgend jaar weer voldoende opdrachten hebben. Jaarlijks spuiten tegen de processerups is een vast patroon geworden.

Processierupsen krijgen brandharen en daar hebben mensen last van. Burgers verlangen van de overheid dat die daar wat aan doet. Aanvankelijk werden de rupsen handmatig verwijderd door ze te verbranden/op te zuigen in een tank. Een milieuvriendelijke oplossing, waarmee je de natuur geen schade berokkent. Vervolgens is de overstap op het grootschalig bespuiten van de inlandse en amerikaanse eikenbomen. En daarmee ging het fout! Processierupsen hebben in het beginstadium nog geen brandharen en worden dan door de vogels volop gegeten. Ze voeren er hun jongen mee. Door tijdens het broedseizoen grootschalig bespuitingen uit te voeren (overtreding art 3.1 en 3.5 van de Wet Natuurbescherming), raken de vogels hun voedselbron kwijt. Bovendien zitten in de bomen niet alleen processierupsen, maar wemelt het er ook van andere insecten, die eveneens het loodje leggen. De tuin van mijn vriend is vogelvriendelijk ingericht. Hij heeft inheemse bomen/struiken geplant en een stuk ingezaaid met planten waar vlinders en bijen wat aan hebben. Achter in de tuin staat een rij inlanse eiken. Er hagen ook nogal wat nestkasten. Een aantal ervan hangt in de eikenbomen.

Een jaarlijks terugkerende bron van ergernis is als de gemeente Someren/Asten de eiken in de straat heeft gespoten. Enkele dagen daarna liggen dan jonge vogels dood in de nestkastjes. En  dan is de vraag: zijn die gestorven van de honger, omdat er geen voedsel meer is, vergiftigd door het bestrijdingsmiddel of ten gevolgen van het voederen van de dode insecten die half verot, makelijk vindbaar voor vogels onder de bomen liggen. (voedselvergiftiging)? Bij een vriend in Liesel zaten drie zieke vrouwtjesmussen op de stoep. De gemeente Deurne was die week voorbij gekomen! Een andere vriend die woonachtig is bij de kasteel ruïne in Asten-Heusden waar jarengeleden meer dan 200 broedparen kauwen nestelden in de spouwmuren en er de jongen grootbrachten. ( de kauwen broeden er al zolang de ruïne bestaat). Maar door het ingrijpen van de stigting behoud kasteelerfgoed Asten zijn er in 2011 met massa subsidie geld voorzieningen aangebracht dat de kauwen er niet meer konden broeden. De stigting heeft toen verzuimd om mitrigerende en copenserende maatregelen te nemen om in de omliggende bomen nestkasten te plaatsen zo dat de overgebleven kauwen er wel konden nestelen, ook hier is een overtreding  artikel 3.1 lid 2 en 4 van de Wet Natuurbescherming begaan. Mijn vriend heeft op zijn priveterrein wel nestkasten geplaatst. Maar ook daar ging het mis toen de gemeente Asten met de spuitwagen was langs geweest. Die zelfde week bleek uit nestkast controle door mij uitgevoerd in opdracht van SOVON dat alle jonge kauwen dood lagen in de nestkasten.

Het gaat volgens mij dus om vergiftiging. Achter op de spuitwagen hagt een bord met de tekst "biologische processierupsenbestrijding". Daarmee krijgen mensen het idee dat het geen kwaad kan. Maar het tegendeel is waar. Want wat wordt bedoeld met biologisch? Bij biologische bestrijding wordt een middel gebruikt dat afbreekbaar is, nadat het zijn weking heeft gedaan. Het is dus gewoon giftig.

Xentari is een bacteriepreperaat van sporen en kristallen van Bacillius thurringiensis. Dit preperaat bevat sporen van bacteriën die rupsen infecteren. De sporen ontwikkelen zich in de rups tot bacteriën. Deze scheiden in de rups gifstoffen af waardoor de rups ophoudt met eten en na enige dagen te gronde gaat aan het gif. Vogels die geïnfecteerde rupsen eten en massaal aan hun jongen voeren worden zoo vergiftigd en gaan eveneens te gronden aan het gif.

Dit jaar is mijn vriend in Lierop na de winter door gegaan met het voederen van de vogels in zijn tuin. Ze krijgen volop pindanootjes, meelwormen en buffalo wormpjes (eenvoudig te bestellen op internet). Dit jaar zijn de jonge vogels in de nestkastjes niet dood gegaan. Het waren nesten met veel jongen (veel insecten/eiwitten= grote legsels). Ik denk dat de vogels bij hen voldoende voedsel hadden en daarom niet of minder van de bespoten insecten uit de bomen van de gemeente gegeten hebben. De jongen die uitgevlogen zijn, komen nog steeds eten op de voerplek. In deze tuin zitten geen processierupsen. Ook de buxus staat er goed bij. En daar zorgen de vogels voor.

De buurman van mijn vriend in Lierop is met zijn landbouwbedrijf overgeschakeld op biologische teelt. Hij heeft een perceel brouwersgerst ingezaaid. Die brouwesgerst levert hij aan Bavaria. Een maand geleden ging hij daar voor de derde keer binnen een week met zijn spuit overheen. Kijk, zeggen de andere buren dan, hij is weer biologsch bezig ! Maar nu eerst een Bavaria ! Proost !!

© All rights reserved: Ornitholoog/Natuurfotograaf en Auteur.

Theo van de Mortel